นครเกียวโตเคยเป็นเมืองหลวงของญี่ปุ่นกว่า 1,000 ปี มีประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมมากมายที่พัฒนาจนกลายเป็นเอกลักษณ์ จนขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองท่องเที่ยวยอดนิยมอันดับต้น ๆ ของโลก ที่ต้อนรับนักท่องเที่ยวทั้งญี่ปุ่นและชาวต่างชาติกว่า 80 ล้านคนต่อปี แต่น้อยคนที่รู้จักศักยภาพของเกียวโตในเชิงนวัตกรรมและเทคโนโลยีว่าเป็นจังหวัดที่มีบริษัทที่ดำเนินธุรกิจยาวนานเกิน 100 ปี ตั้งอยู่จำนวนมากถึง 1,403 บริษัท และยังเป็นที่ตั้งของบริษัทระดับโลกหลายแห่ง เช่น Kyocera Shimadzu Nintendo [1] เป็นต้น บริษัทชั้นนำเหล่านี้ มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของนครเกียวโตมาอย่างยาวนาน และต่างก็มีจุดเริ่มต้นจากการเป็นบริษัท “Venture” ซึ่งเป็นศัพท์ภาษาอังกฤษที่ญี่ปุ่นประดิษฐ์ขึ้น (Wasei-eigo – Japanese-made English) มีความหมายคล้ายกับสตาร์ทอัพ หมายถึง บริษัทที่เริ่มต้นทำธุรกิจใหม่ที่มีเทคโนโลยี นวัตกรรม แนวคิดใหม่ เป็นบริษัทที่อยู่ระหว่างการเติบโตและมีแนวโน้มเติบโตอย่างรวดเร็วในอนาคต และยังหมายถึงบริษัทที่ได้รับการสนับสนุนจากธุรกิจเงินร่วมลงทุน (venture capital) อีกด้วย
[su_spacer]
ภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันการศึกษาของนครเกียวโตตระหนักถึงความสำคัญของบริษัท Venture ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยี จึงได้ร่วมมือกันอย่างใกล้ชิดเพื่อให้นครเกียวโตเป็น “เมืองแห่ง Venture” โดยสนับสนุนคนรุ่นใหม่ที่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และมีเป้าหมายที่จะก่อตั้งธุรกิจหรือบริษัท Venture การดำเนินการของภาคส่วนต่าง ๆ มีดังนี้
[su_spacer]
ภาครัฐ นครเกียวโตมีสำนักงานส่งเสริมนวัตกรรมบริษัทท้องถิ่นนครเกียวโต ซึ่งเป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลักด้านการส่งเสริมการก่อตั้งบริษัท Venture และการสร้างธุรกิจจากภูมิปัญญาและความรู้ต่าง ๆ นอกจากนี้ นครเกียวโตยังมีพื้นที่สำหรับคนรุ่นใหม่ใช้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น วางแผนและปรึกษาหารือเกี่ยวกับการสร้างธุรกิจ เช่น Kyoto Open Innovation Cafe (KOIN) ซึ่งเป็นพื้นที่เปิดให้คนรุ่นใหม่ที่ต้องการเริ่มต้นหรือขยายธุรกิจได้พบปะแลกเปลี่ยนเพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ เป็นศูนย์รวมของความรู้และเทคโนโลยีโดยไม่จำกัดสาขาและยุคสมัย มีเจ้าหน้าที่ของ KOIN ให้คำปรึกษาแนะนำ
[su_spacer]
ภาคเอกชน นครเกียวโตมี Kyoto Research Park (KRP) ก่อตั้งโดยบริษัท Osaka Gas เมื่อปี 2530 KRP เป็นแหล่งบ่มเพาะธุรกิจที่ดีเป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศญี่ปุ่น นอกจากบริการให้เช่ายืมพื้นที่สำนักงานแล้ว ยังให้การสนับสนุนเฉพาะทางเรื่องการสร้างตลาดใหม่ การสร้างแพลตฟอร์มเพื่อสร้างธุรกิจใหม่โดยการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ในสาขาที่มีศักยภาพระหว่างภาครัฐ ภาคอุตสาหกรรมและสถาบันศึกษา เช่น เทคโนโลยีสารสนเทศ อิเล็กทรอนิกส์ พลังงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟู ซึ่งศาสตราจารย์ Shinya Yamanaka แห่งมหาวิทยาลัยเกียวโตเคยได้รับรางวัลโนเบลจากงานวิจัยในด้านดังกล่าว นอกจากนี้ บริษัท Darma Tech Labs เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของภาคเอกชนที่มีส่วนส่งเสริมการสร้างบริษัท Venture Mr. Narimasa Makino ประธานของบริษัทฯ ต้องการให้นครเกียวโตมีบริษัท Venture เพิ่มขึ้น จึงเปิดให้ใช้พื้นที่สำหรับสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ (Monozukuri) โดยให้เช่าอุปกรณ์ เช่น เครื่อง Laser Cutter หรือ 3D printer ในราคาย่อมเยา ในช่วงการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 มีผู้มาใช้บริการที่บริษัทฯ เพื่อสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจ เช่น มือจับเพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัสราวจับรถไฟโดยตรง กรอบรูปดิจิทัลที่ให้บรรยากาศเสมือนมองทิวทัศน์นอกหน้าต่าง ช่วยผ่อนคลายให้ผู้ที่ต้องทำงานที่บ้านในช่วงการแพร่ระบาด และตัวจับสัญญาณ (sensor) สำหรับฝังไว้ที่รองเท้าเพื่อวัดระยะห่างสำหรับหลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิดในโรงงานหรือระหว่างการวิ่งออกกำลังกาย
[su_spacer]
สถาบันการศึกษา นครเกียวโตมีสถาบันอุดมศึกษาและนักศึกษาจำนวนมากที่มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมให้นครเกียวโตเป็นเมืองแห่งบริษัท Venture ด้วยการนำผลงานวิจัยทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมในสาขาที่มีศักยภาพไปต่อยอดให้กลายเป็นธุรกิจเชิงพาณิชย์ ดังนั้น มหาวิทยาลัยที่มีบทบาทนำในด้านนี้ คือ มหาวิทยาลัยเกียวโต (Kyoto University) ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำระดับโลก มีผลงานทางวิชาการที่โดดเด่นจำนวนมาก โดยเฉพาะงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับในระดับโลก เห็นได้จากศิษย์เก่าและผู้เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยฯ ได้รับรางวัลโนเบลมากถึง 10 คน ซึ่งปัจจุบัน มีบริษัท Venture ที่เกิดจากการต่อยอดผลงานวิจัยมหาวิทยาลัยเกียวโตจำนวน 191 บริษัท มากเป็นอันดับสองรองจากมหาวิทยาลัยโตเกียว (268 บริษัท) เช่น บริษัท Delta-Fly Pharma ผู้พัฒนายาต้านมะเร็งโดยใช้ Module Technology ซึ่งนำสารประกอบ (Module) แต่ละชนิดในตัวยามาผสมเป็นตัวยาชนิดใหม่ ช่วยประหยัดเวลาในการวิจัยพัฒนายาและทำให้ได้ยาชนิดใหม่ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย และบริษัท REPROCELL บริษัทชั้นนำของประเทศด้านการวิจัยเซลล์ตั้งต้น (stem cell) และเป็นบริษัทแรกของญี่ปุ่นที่สร้างเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ เซลล์ตับ และเซลล์ประสาทเพื่อใช้ในการวิจัยทางการแพทย์ เป็นต้น
[su_spacer]
การส่งเสริมบริษัท Venture ของมหาวิทยาลัยเกียวโตดำเนินการผ่าน 3 กลไกหลัก ได้แก่
- ธุรกิจเงินร่วมลงทุน เช่น บริษัท Kyoto University Innovation Capital (Kyoto-ICAP) ที่เน้น ลงทุนในบริษัทนอกตลาดหุ้นที่มีแผนขยายธุรกิจและนำผลงานวิจัยและเทคโนโลยีระดับสูงของมหาวิทยาลัยฯ ไปพัฒนาเป็นธุรกิจเชิงพาณิชย์ และบริษัท Miyako Capital ซึ่งตั้งสำนักงานอยู่ภายในมหาวิทยาลัยฯ ทำให้เข้าถึงทรัพย์สินทางปัญญาและทรัพยากรบุคคลของมหาวิทยาลัยฯ เช่น ความร่วมมือจากอาจารย์ในการทำแบบสำรวจด้านเทคโนโลยี การขอรับคำปรึกษาและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญต่าง ๆ
- Innovation Hub Kyoto ภายใต้การบริหารจัดการของ Kyoto University Medical Science and Business Liaison Organization (KUMBL) มีภารกิจหลักประกอบด้วยการนำผลวิจัยของมหาวิทยาลัยฯ ไปต่อยอดเพื่อคืนประโยชน์สู่สังคม การช่วยจัดตั้งและสนับสนุนบริษัท Venture ของมหาวิทยาลัยฯ การสร้าง สภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้นักวิจัยและบริษัทต่าง ๆ สามารถพัฒนางานวิจัยพื้นฐานไปสู่การสร้างธุรกิจเชิงพาณิชย์ได้อย่างราบรื่น รวมทั้งการสร้างความร่วมมือกับผู้เชี่ยวชาญในบริษัทต่าง ๆ รูปแบบการสนับสนุนของ Innovation Hub Kyoto มีการจัดพื้นที่และอุปกรณ์ในการทดลองผลิตภัณฑ์ การจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนและโครงการต่าง ๆ
- ชมรมสนับสนุนสตาร์ทอัพของนักศึกษามหาวิทยาลัยฯ ตั้งขึ้นเมื่อเดือนมิถุนายน 2563 และได้จัด online idea contest มีผู้เข้าร่วม 260 คน จาก 40 ประเทศ ร่วมพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันเป็นเวลา 3 วัน โดยให้นำเสนอแนวคิดที่จะสร้างสรรค์สังคมให้ดีขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ท่ามกลางสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค COVID-19
[su_spacer]
ทั้งนี้ ตัวอย่างข้างต้นสะท้อนถึงการมีเป้าหมายที่เป็นเอกภาพของภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันการศึกษา ในการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจของนครเกียวโต ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของไทยอาจจะสามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับหน่วยงานของนครเกียวโตเกี่ยวกับรูปแบบการดำเนินนโยบายส่งเสริมบริษัท Venture เพื่อนำมาปรับใช้กับนโยบายการส่งเสริมสตาร์ทอัพของประเทศไทยได้
[su_spacer]
พบกับอัพเดทความเคลื่อนไหวและโอกาสในตลาดต่างประเทศที่สถานทูตไทยทั่วโลกตั้งใจติดตามมาให้ภาคเอกชนไทยได้ที่เว็บไซต์ www.globthailand.com หากมีข้อคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะเพิ่มเติม สามารถเขียนมาคุยกันได้ที่ info@globthailand.com
[su_spacer]
โดยศูนย์ธุรกิจสัมพันธ์
กรมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศ
สถานกงสุลใหญ่ ณ นครโอซากา
[su_spacer]
[1] แต่ละบริษัทมีเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์ที่โดดเด่น เช่น Kyocera – Advanced Ceramics/ เซมิคอนดักเตอร์/ อุปกรณ์สื่อสาร/ solar celt ฯลฯ Omron – ระบบและอุปกรณ์ควบคุมในอุตสาหกรรมโดยใช้ sensing & Control technology/ ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์/ ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพ ฯลฯ Shimadzu – อุปกรณ์ตรวจวัดที่มีความละเอียดสูง/ อุปกรณ์การแพทย์/ ชิ้นส่วนและอุปกรณ์ในเครื่องบิน ฯลฯ Nintendo – ของเล่น/เกมคอมพิวเตอร์ ฯลฯ
