ชวนส่อง การเพาะเลี้ยงปลาแซลมอนและนวัตกรรมด้านการประมงที่ยั่งยืนของนอร์เวย์ -

การเพาะเลี้ยงปลาแซลมอนและกระบวนการผลิตอาหารทะเล รวมถึงวิวัฒนาการของนวัตกรรมด้านการประมงและการพัฒนาที่ยั่งยืนของนอร์เวย์ เป็น “หัวใจ” ของความเป็นอยู่และวิถีชีวิตของชาวนอร์เวย์แต่ดั้งเดิมจนถึงปัจจุบัน ซึ่งมีความสําคัญต่อเศรษฐกิจ สร้างรายได้ให้แก่ ประเทศนอร์เวย์ และเป็นอุตสาหกรรมที่สําคัญเป็นอันดับสองรองจากอุตสาหกรรมน้ํามันและก๊าซธรรมชาติ

นอร์เวย์ส่งออกอาหารทะเลจํานวนมากเกือบร้อยละ 50 ของโลก โดยมีคู่แข่งที่สําคัญ ได้แก่ ชิลี ออสเตรเลียและไอซ์แลนด์ โดยตลาดส่งออกอาหารทะเลที่สําคัญที่สุดของนอร์เวย์ (ประมาณร้อยละ 70) คือยุโรป และ รองลงมา คือ สหรัฐอเมริกา ส่วนเกาหลีใต้ จีน และประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เป็นตลาดที่กําลังเติบโตและมีแนวโน้มขยายตัว ซึ่งไทยเป็นผู้ที่นำเข้าอาหารทะเลจากนอร์เวย์มากเป็นอันดับ 1 ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเป็น อันดับ 2 ในเอเชีย (รองจากจีน)

นอร์เวย์มีสภาอุตสาหกรรมอาหารทะเลนอร์เวย์ (Norwegian Seafood Council – NSC) ที่อยู่ภายใต้กระทรวงการค้า อุตสาหกรรมและประมง เพื่อวางแผนและส่งเสริมการตลาดสําหรับอาหารทะเลจากนอร์เวย์ มีหน่วยงานอยู่ใน 15 ประเทศทั่วโลก และยึดหลักการทำงาน 3 ประการได้แก่ (1) การพิทักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (2) การดูแลบุคลากรโดยการสร้าง incentives ในด้านเงินเดือน ซึ่งชาวประมงจะได้รับ เงินเดือนสูงเช่นเดียวกับ CEO ของ NSC เป็นต้น และ (3) การพัฒนาที่ยั่งยืน

อีกส่วนที่สำคัญเป็นอย่างมาก คือการที่นอร์เวย์ให้ความสำคัญและส่งเสริมการศึกษาวิจัยและการทดลอง ตัวอย่างเช่น บริษัท Akvaplan Niva ที่จัดตั้งโดยรัฐบาลนอร์เวย์ ที่เน้นด้านการศึกษาวิจัยนวัตกรรมทางทะเล การพัฒนาสายพันธุ์ปลา ผลกระทบของสิ่งแวดล้อมกับการเลี้ยงปลา โดยบริษัทมีเป้าหมายเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม (Value added) และการดําเนินธุรกิจที่ปลอดภัยต่อ สิ่งแวดล้อม เน้นนวัตกรรม โดยมีการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อปรับปรุงการเพาะเลี้ยงปลาแซลมอนอย่างต่อเนื่อง เช่น เทคโนโลยีการแก้ไขปัญหาเห็บทะเล (sea lice) ซึ่งเป็นปัญหาหลักของฟาร์มปลาแซลมอน และการพัฒนาการเพาะเลี้ยงปลาบนฝั่ง (land based) นอกจากนี้ ทําการคิดค้นพันธุ์ปลาใหม่ ๆ เพื่อเป็นทางเลือกให้แก่ตลาด เช่น กุ้งลายเสือ ปลา Halibut และปลา Cod รวมทั้งการปลูกสาหร่าย (Kelp) เพื่อเป็นอาหารและใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องสําอางควบคู่ไปกับการเลี้ยงปลาแซลมอนในกระชังปลา

อีกทั้งยังมีบริษัท Nofima ผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาวิจัยและนวัตกรรมอาหารสําหรับการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ําที่ใหญ่ที่สุดในยุโรป ได้ทําการศึกษาวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีสําหรับการผลิตอาหารที่มีประโยชน์กับแซลมอนเพื่อให้ได้เนื้อปลาแซลมอนที่มีคุณภาพ และปลอดภัยสําหรับผู้บริโภค ล่าสุด บริษัทฯ กําลังพัฒนาอาหารมังสวิรัติสําหรับปลาแซลมอน เช่น การใช้สาหร่ายเพื่อสนับสนุนเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของความตกลงปารีส นอกจากนี้ นอร์เวย์ยังได้พัฒนา “ระบบ traffic light” เพื่อใช้ในการควบคุมและบริหารจัดการการเพาะเลี้ยงปลาแซลมอน (regulate) เพื่อให้บริษัทเพาะเลี้ยงปลาดําเนินธุรกิจอย่างเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยระบบฯ จะประเมินผลกระทบของ sea lice ต่อปลาแซลมอนที่มีอยู่ตามธรรมชาติ

อีกทั้งนอร์เวย์ให้ความสําคัญกับทุกภาคส่วน ในการพัฒนาระบบการผลิตและส่งออกอาหารทะเล เป็นความร่วมมือแบบบูรณาการ ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ อุตสาหกรรมและประมงของนอร์เวย์ และภาคเอกชนบริษัท และเน้นการสร้างมูลค่าเพิ่มผ่านการรณรงค์ประชาสัมพันธ์อาหารทะเลของนอร์เวย์ และมีการหลักการการพัฒนาที่ยั่งยืนมาใช้ในทุกขั้นตอนกระบวนการของการผลิตและส่งออกอาหารทะเล ซึ่งถือเป็นโอกาสของไทยในการเรียนรู้แนวทางปฏิบัติในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะการเพาะเลี้ยงปลา กุ้งและปลานิล รวมไปถึงการสร้างความร่วมมือทางวิชาการระหว่างไทยกับนอร์เวย์ในด้าน Sustainable Aquaculture อีกด้วย

ทางสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงออสโลมีกำหนดจัด Webinar ในหัวข้อ “การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ําอย่างยั่งยืน” เพื่อถอดบทเรียนการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ําอย่างยั่งยืนของนอร์เวย์ในวันที่ 27 กันยายน 2566 โดยมีวิทยากร 3 ท่าน ได้แก่ ดร. พุทธ ส่องแสงจินดา ที่ปรึกษากรมประมง ดร. เสจ ไชยเพ็ชร ผู้เชี่ยวชาญงานวิจัยและพัฒนาด้านการ เพาะเลี้ยงสัตว์น้ํา จากสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และ ดร. ปัญญา แซ่ลิ้ม Senior Geneticist บริษัท Mowi Genetics ของนอร์เวย์ (บริษัทผลิตแซลมอนที่ใหญ่ที่สุดของนอร์เวย์) เข้าร่วม