Open Banking: อีกก้าวสู่ยุคใหม่ของ Smart Banking ในฮ่องกง

               เมื่อเดือนกันยายน 2560 ธนาคารกลางของฮ่องกง (Hong Kong Monetary Authority – HKMA) ได้ออกนโยบายเชิงรุก 7 ประการที่จะช่วยเตรียมความพร้อมให้ฮ่องกงขับเคลื่อนเข้าสู่ยุคใหม่แห่งการธนาคารอัจฉริยะ (New Era of Smart Banking) ซึ่งนอกจากจะประกอบไปด้วยการส่งเสริมการธนาคารเสมือนจริง (Virtual Banking) การสนับสนุนการวิจัยที่เพิ่มสมรรถนะ การเสริมสร้างผู้เชี่ยวชาญ และการพัฒนาระบบการชำระเงินให้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นแล้ว การจัดตั้งแผนงาน Open Application Programming Interface (API) ซึ่งเป็นเครื่องมือที่จะนำพาภาคธนาคารของฮ่องกงไปสู่การเป็น Open Banking ก็เป็นหนึ่งในนโยบายดังกล่าวด้วย โดยมีรายละเอียดดังนี้  [su_spacer size=”20″]

               Open Banking ริเริ่มมาจากความคิดที่ว่า ธนาคารในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกค่อนข้างจะมีอำนาจผูกขาดในเรื่องการบริหารการเงินของลูกค้า ด้วยความที่ค่าธรรมเนียมต่าง ๆ ของธนาคารมีความซับซ้อนและคลุมเครือ ทำให้เป็นเรื่องยากที่ผู้ใช้บริการจะสามารถรับรู้ได้ว่าบริการที่ตนใช้อยู่กับธนาคารนั้น ๆ คุ้มค่าที่สุดแล้วหรือไม่ และเกิดการลังเลที่จะเปลี่ยนไปใช้บริการของธนาคารอื่น จากการตรวจสอบตลาดธนาคารธุรกิจลูกค้ารายย่อยของสหราชอาณาจักรโดย Competition and Markets Authority (CMA) ในปี 2559 พบว่า เกือบร้อยละ 60 ของลูกค้าส่วนบุคคลใช้บริการอยู่กับธนาคารเดิมมามากกว่า 10 ปี และเกินร้อยละ 90 ของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SME) กู้เงินจากธนาคารแห่งเดียวกันกับที่ตนเปิดบัญชีกระแสรายวันไว้เท่านั้น ซึ่งก็หมายความว่าธนาคารได้เปรียบจากการที่ลูกค้าไม่กล้าเปลี่ยนไปใช้ธนาคารอื่น และไม่จำเป็นจะต้องพยายามปรับปรุงบริการของตนให้ดีขึ้นหรือลดค่าธรรมเนียมให้ถูกลงเพื่อดึงดูดลูกค้า นอกจากนี้สถาบันการเงินอื่นๆ หรือแม้แต่ Startup ที่อาจจะมีเทคโนโลยีและบริการทางด้านการเงินที่จะช่วยให้ผู้ใช้บริการสามารถบริหารการเงินได้ง่ายและดีกว่าธนาคาร ก็เข้ามาแข่งขันกับธนาคารในตลาดการเงินได้ยากเพราะไม่มีโครงสร้างพื้นฐานและความไว้วางใจจากผู้ใช้บริการในแบบที่ธนาคารมี ทำให้โดยรวมแล้วตลาดการธนาคารนั้นมีการแข่งขันน้อยมาก บริการทางด้านการเงินก็ไม่ค่อยได้รับการพัฒนาจากภาคธนาคารอย่างที่ควรจะเป็น ซึ่งก็ส่งผลเสียต่อผู้ใช้บริการทั้งในภาคธุรกิจและที่เป็นบุคคลทั่วไป[su_spacer size=”20″]

               ดังนั้นหลาย ๆ ประเทศจึงพยายามหาหนทางที่จะช่วยพัฒนาอุตสาหกรรมการธนาคารให้ดีขึ้นให้มีการแข่งขันมากขึ้น และมีการพัฒนาบริการทางด้านการเงินให้หลากหลายและสะดวกสบายยิ่งขึ้น จึงเป็นที่มาของความคิดที่ว่า หากธนาคารสามารถแชร์ข้อมูลที่จำเป็นให้กับสถาบันการเงินหรือผู้ให้บริการอื่น ๆ (ซึ่งจะเรียกว่า “ผู้ให้บริการที่เป็นบุคคลที่สาม (Third-Party Provider – TPP)”) โดยมีระบบรักษาความปลอดภัยสูงและมีกลไกที่ให้ผู้ใช้บริการมีอำนาจในการตัดสินใจที่จะแชร์ข้อมูลของตนก็จะทำให้ TPP สามารถนำข้อมูลดังกล่าวมาจัดสรรบริการต่าง ๆ ที่มีคุณภาพให้แก่ลูกค้าได้ แล้วก็จะเกิดการคิดค้นและพัฒนาบริการทางด้านการเงินใหม่ ๆ ออกมาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหลักการที่จะให้ธนาคารแชร์ข้อมูลให้กับ TPP นี้ ก็คือหลักการของ Open Banking นั่นเอง [su_spacer size=”20″]

               การทำงานของ Open Banking ตั้งอยู่บนพื้นฐานของการใช้ API (Application Programming Interface) ซึ่งเป็นช่องทางการแชร์และแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างระบบคอมพิวเตอร์ ยกตัวอย่างง่าย ๆ เช่น Google Maps มี API ที่จะสามารถแชร์ระบบแผนที่และระบุตำแหน่งปัจจุบันของผู้ใช้บริการบนแผนที่ได้ ซึ่งบริษัทที่ผลิตแอปพลิเคชันเรียกรถแท็กซี่อย่าง Grab หรือ Uber ที่ต้องการใช้ข้อมูลระบบแผนที่นี้ก็สามารถติดต่อขอใช้ API ดังกล่าวจาก Google Maps แล้วนำมาปรับใช้ให้แอปของตนสามารถระบุตำแหน่งรถแท็กซี่บนแผนที่ได้โดยที่ไม่ต้องเสียเวลาและทรัพยากรในการสร้างระบบแผนที่เอาเอง ช่วยให้ต้นทุนการผลิตแอปพลิเคชันลดลงไปด้วย นอกจากนี้ แอปพลิเคชันอย่าง Grab หรือ Uber ยังมีบริการชำระค่าโดยสารผ่านแอปอีกด้วย ซึ่งก็เกิดจากการที่บริษัทผู้ผลิตแอปพลิเคชันติดต่อไปขอใช้ API ระบบการชำระเงินจากธนาคารต่างๆ นั่นเอง เรียกได้ว่าการใช้ API ต่างๆ เหล่านี้ ทำให้ผู้ใช้บริการสามารถเรียกรถแท็กซี่ ระบุตำแหน่งหรือติดตามรถแท็กซี่ และจ่ายค่าโดยสารได้อย่างสะดวกสบายด้วยการใช้แอปพลิเคชันเพียงแอปเดียว อีกทั้งบริษัทที่เกี่ยวข้องทุกๆ ฝ่ายก็ยังได้รับผลประโยชน์และได้เพิ่มศักยภาพบริการของตนให้เป็นมากกว่า บริการรถแท็กซี่ บริการแผนที่ หรือ บริการชำระเงิน แค่เพียงอย่างเดียวอีกด้วย [su_spacer size=”20″]

               API ที่ใช้ในอุตสาหกรรมการธนาคารมีอยู่หลักๆ 2 ประเภท ได้แก่ (1) Private API ซึ่งเป็นช่องทางการแชร์ข้อมูลระหว่างระบบคอมพิวเตอร์ภายในองค์กร และผู้ที่จะสามารถเข้าถึงข้อมูลใน Private API นี้ได้ก็คือผู้ที่ทำงานอยู่ในองค์กรดังกล่าวเท่านั้น และ (2) Open API ซึ่งเป็นช่องทางการแชร์ข้อมูลที่เปิดกว้างให้บุคคลที่สามสามารถเข้าถึงข้อมูลขององค์กรได้ [su_spacer size=”20″]

               Open Banking ก็เป็นการใช้ Open API ที่เปิดกว้างให้ TPP อย่างสถาบันการเงินหรือบริษัทผู้ผลิตแอปพลิเคชันอื่นๆ สามารถเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ของธนาคารได้ เพื่อนำไปก่อให้เกิดประโยชน์ในการพัฒนาบริการและแอปพลิเคชันที่จะอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ใช้บริการ ซึ่ง Open API ของธนาคารจะมีข้อกำหนดที่เป็นมาตรฐานที่จะช่วยให้การแชร์ข้อมูลนั้นมีความปลอดภัยและเป็นไปตามความยินยอมของผู้ใช้บริการ [su_spacer size=”20″]

นอกจาก Open API ของธนาคารจะช่วยอำนวยความสะดวกในด้านการชำระเงินผ่านแอปพลิเคชันอื่น ๆ ดังเช่นที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว การที่ธนาคารจะสามารถแชร์ข้อมูลด้านอื่น ๆ ได้มากขึ้นอีกในอนาคตก็จะสร้างโอกาสให้กับธุรกิจและ Startup ต่าง ๆ ในการคิดค้นบริการใหม่ ๆ ขึ้นมาเพื่อตอบโจทย์ความต้องการที่หลากหลายของลูกค้า ยกตัวอย่างเช่น [su_spacer size=”20″]

เว็บไซต์เปรียบเทียบบริการของธนาคารต่าง ๆ

               TPP อาจนำข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์และบริการทางด้านการเงินต่างๆ ที่ได้รับผ่านทาง Open Banking จากธนาคารทุกแห่งในประเทศมาสร้างเว็บไซต์เปรียบเทียบบริการเพื่อให้ผู้ใช้บริการสามารถเลือกบริการจากธนาคารที่ให้ข้อเสนอที่คุ้มค่าที่สุดได้ เช่น ผู้ใช้บริการต้องการลงทุนในกองทุนของธนาคาร ก็สามารถเข้าเว็บไซต์ของ TPP แล้วเลือกที่จะค้นหาบริการในหมวดกองทุน ซึ่งเว็บไซต์ของ TPP ก็จะแสดงรายชื่อธนาคารและผลตอบแทนของกองทุนทั้งหมดให้ ผู้ใช้บริการก็จะสามารถเลือกลงทุนกับกองทุนของธนาคารที่ให้ดอกเบี้ยมากที่สุดได้ อีกกรณีหนึ่งก็อย่างเช่น มีบริษัทที่ต้องการจะกู้เงินเพื่อนำมาซื้ออุปกรณ์ในบริษัท ก็สามารถเข้าไปดูเว็บไซต์ดังกล่าวเพื่อเปรียบเทียบบริการให้กู้ของธนาคารต่างๆ ได้ ซึ่งเว็บไซต์ของ TPP นี้อาจจะมีการเพิ่มตัวเลือกว่าถ้าหากลูกค้ายินยอมที่จะอนุญาตให้ทางเว็บไซต์เข้าถึงข้อมูลบัญชีธนาคารที่มีประวัติรายรับรายจ่ายของบริษัทภายใน 12 เดือนที่ผ่านมาได้ ก็จะสามารถนำข้อมูลหลักฐานนี้มาวัดความน่าเชื่อถือของบริษัทแล้วค้นหาธนาคารที่น่าจะให้กู้ได้ด้วยหลักฐานตามนี้ ซึ่งถ้าหากบริษัทมีความน่าเชื่อถือมาก ก็อาจจะได้ข้อเสนอที่ดีมากขึ้นจากธนาคารอีกด้วย [su_spacer size=”20″]

แอปพลิเคชันบริหารบัญชี

               ผู้ใช้บริการไม่ว่าจะเป็นธุรกิจหรือบุคคลทั่วไปที่มีบัญชีธนาคารของหลายๆ ธนาคารแยกกันก็คงรับรู้ถึงความไม่สะดวกยามที่จะต้องบริหารบัญชีต่างๆ ของตนเนื่องจากจะต้องล็อกอินเข้าไปในแอปพลิเคชันของธนาคารแต่ละแห่งแยกกัน ซึ่งถ้า TPP สามารถเข้าถึงข้อมูลบัญชีธนาคารของผู้ใช้บริการผ่านทาง Open Banking ได้ ก็จะสามารถสร้างแอปพลิเคชันที่ตรวจสอบบัญชี โอนเงินระหว่างบัญชี และบริหารเงินเข้า-ออกในทุกๆ บัญชีที่ลูกค้ามีได้โดยใช้แอปพลิเคชันเพียงแอปเดียว อย่างไรก็ตามแอปพลิเคชันดังกล่าวของ TPP จะต้องมีกลไกที่จะขอความยินยอมในการเข้าถึงข้อมูลจากผู้ใช้บริการก่อนจึงจะสามารถให้บริการแก่ผู้ใช้บริการได้ [su_spacer size=”20″]

               Open Banking ช่วยให้สถาบันการเงินและผู้ให้บริการอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ธนาคาร เช่น บริษัท FinTech หรือ Startup ต่าง ๆ สามารถเข้ามาแข่งขันในอุตสาหกรรมการธนาคารได้ง่ายขึ้น ซึ่งก็เป็นการสร้างโอกาสทางธุรกิจให้แก่บริษัทและองค์กรต่าง ๆ [su_spacer size=”20″]

               เมื่อมีผู้แข่งขันในอุตสาหกรรมมากขึ้น การแข่งขันก็เพิ่มขึ้น ธนาคารและผู้ให้บริการต่าง ๆ เหล่านี้ก็จะพยายามปรับปรุงบริการของตนให้มีคุณภาพมากขึ้น รวมถึงคิดค้นบริการใหม่ ๆ ออกมาเพื่อดึงดูดลูกค้า ซึ่งก็จะทำให้มีการพัฒนาคุณภาพของบริการอยู่เสมอ และมีบริการที่หลากหลายให้ผู้ใช้บริการได้เลือกใช้ตามความต้องการ เป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้บริการไม่ว่าจะเป็นธุรกิจต่าง ๆ หรือบุคคลทั่วไป [su_spacer size=”20″]

               Open Banking ช่วยให้การธนาคารมีความโปร่งใสมากขึ้น เมื่อข้อมูลผลิตภัณฑ์และบริการต่าง ๆ ของธนาคารได้รับการเปิดเผยต่อสาธารณชนและมีการเปรียบเทียบกับธนาคารอื่นๆ ธนาคารแต่ละแห่งก็จะต้องให้รายละเอียดเกี่ยวกับบริการของตนอย่างชัดเจนเพื่อเป็นการดึงดูดลูกค้า ทำให้ลดความคลุมเครือเกี่ยวกับค่าบริการและค่าธรรมเนียมต่าง ๆ ได้ [su_spacer size=”20″]

               การที่ข้อมูลของธนาคารได้รับการเปิดเผยยังทำให้ธนาคารต่างๆ สามารถรับรู้ได้ถึงผลิตภัณฑ์และบริการของธนาคารอื่น จึงทำให้สามารถปรับเปลี่ยนผลิตภัณฑ์และบริการของตนให้ดึงดูดลูกค้ามากขึ้นได้[su_spacer size=”20″]

               เมื่อผู้ใช้บริการเลือกที่จะแชร์ข้อมูลธนาคารของตน เช่น ข้อมูลด้านการใช้จ่าย ให้กับผู้ให้บริการที่เป็นบุคคลที่สาม (TPP) ก็จะทำให้ผู้ให้บริการสามารถรับรู้ถึงพฤติกรรมการใช้จ่ายของลูกค้าและสามารถนำเสนอผลิตภัณฑ์หรือบริการที่คุ้มค่าและตรงจุดกับความต้องการของลูกค้าได้ [su_spacer size=”20″]

               Open Banking ช่วยสร้างโอกาสการร่วมมือกันระหว่างธนาคารและองค์กรต่างๆ เพื่อเพิ่มศักยภาพของบริการ และทำให้มีบริการที่อำนวยความสะดวกสบายและตอบสนองความต้องการของผู้ใช้บริการมากขึ้น [su_spacer size=”20″]

               เมื่อธนาคารร่วมมือกับองค์กรอื่นๆ เพื่อสรรสร้างบริการใหม่ๆ ได้แล้ว ธนาคารก็จะสามารถเข้าถึงตลาดผู้ใช้บริการใหม่ๆ ที่ยังไม่เคยเข้าถึงอีกด้วย [su_spacer size=”20″]

               อันที่จริงแล้วอุตสาหกรรมการเงินในหลายๆ ประเทศได้เริ่มใช้ Open Application Programming Interface (API) มาได้ระยะหนึ่งแล้ว โดยส่วนใหญ่จะเริ่มมาจากบริษัทภาคเอกชนที่ตั้งใจจะพัฒนาบริการของตนให้ครอบคลุมบริการทางด้านการเงินให้กับลูกค้า ซึ่งก็จะเห็นได้จากการที่มีแอปพลิเคชันจากบริษัทใหญ่ๆ อย่าง Uber, Grab, Apple และ WeChat ที่ได้รับอนุญาตจากธนาคารต่างๆ ให้ใช้ API ระบบชำระเงินของธนาคารได้ แต่ปัจจุบันนี้ยังมีเพียงไม่กี่ประเทศที่ภาครัฐบาลได้เข้ามามีบทบาทในการผลักดันการใช้ Open Banking ซึ่งการที่ไม่มีกฎเกณฑ์และมาตรฐานที่ชัดเจนจากรัฐบาลอาจทำให้การดำเนินการปรับใช้และการเติบโตของ Open Banking นั้นยังมีขีดจำกัด เช่น ธนาคารอาจจำกัดอยู่แค่การให้บริการแค่เฉพาะ API ในด้านการชำระเงินผ่านแอปพลิเคชันให้กับบริษัทใหญ่ๆ เท่านั้น เนื่องจากขาดมาตรฐานที่จะเป็นแนวทางให้ธนาคารไว้วางใจได้ว่าการเปิดใช้ API ที่จะแชร์ข้อมูลด้านอื่นๆ จะมีความปลอดภัยสูงพอ อีกทั้งลูกค้าธนาคารเองก็ยังลังเลที่จะไว้วางใจให้ทางธนาคารแชร์ข้อมูลของตนให้กับผู้ให้บริการต่างๆ ที่เป็นบุคคลที่สาม (Third-Party Providers – TPPs) เพราะยังไม่มีการรับรองที่เป็นมาตรฐาน [su_spacer size=”20″]

               จากการตระหนักถึงความสำคัญของ Open Banking ต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมการธนาคาร สหภาพยุโรปเป็นที่แรกที่รัฐบาลเริ่มเข้ามามีบทบาทในการผลักดัน Open Banking โดยได้ออก Payment Services Directive ฉบับที่สอง (PSD2) เมื่อเดือนตุลาคม 2558 ซึ่งเป็นระเบียบใหม่ในการทำธุรกรรมออนไลน์ให้มีความปลอดภัยมากขึ้น โดยใน PSD2 นี้ก็ได้ระบุให้ธนาคารแชร์ข้อมูลให้กับสถาบันการเงินและผู้ให้บริการอื่นๆ ที่ไม่ใช่ธนาคารเพื่อลดอุปสรรคให้กับองค์กรเหล่านี้ในการเข้าแข่งขันในตลาดการธนาคาร ทั้งนี้รัฐสภายุโรปได้กำหนดให้ประเทศสมาชิกในสหภาพยุโรปปรับใช้ PSD2 ภายในปี 2561 [su_spacer size=”20″]

               เมื่อเดือนสิงหาคม 2559 Competition and Markets Authority (CMA) ซึ่งเป็นหน่วยงานรัฐบาลในสหราชอาณาจักรได้ออกกฎระเบียบที่เพ่งเล็งไปที่ Open Banking โดยตรง และทำให้การแชร์ข้อมูลของธนาคารมีความเป็นมาตรฐานและมีความปลอดภัยมากขึ้น โดย CMA ได้กำหนดให้ธนาคารยักษ์ใหญ่ 9 แห่งในสหราชอาณาจักรแชร์ข้อมูลให้กับบริษัท Startup ที่มีการจดทะเบียนไว้ ซึ่งธนาคารทั้ง 9 แห่งได้แก่ (1) HSBC (2) Barclays (3) RBS (4) Santander (5) Bank of Ireland (6) Allied Irish Bank (7) Danske Bank (8) Lloyds และ (9) Nationwide กฎระเบียบ Open Banking ของ CMA นี้มีการบังคับใช้ไปเมื่อวันที่ 13 มกราคม 2561 [su_spacer size=”20″]

               โดยหลังจากที่สหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักรออก PSD2 และ CMA Open Banking มาก็ส่งผลให้ประเทศต่างๆ ทั่วโลกเริ่มนำมาตรฐานเหล่านี้ไปเป็นรากฐานในการออกข้อกำหนดในประเทศของตนเอง ซึ่งในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกมี 3 แห่งที่ออกข้อกำหนดเกี่ยวกับ Open Banking มาแล้วได้แก่ สิงคโปร์ ออสเตรเลีย และฮ่องกง นอกจากนี้บริษัทฟินเทคชั้นนำของโลกอย่าง Finastra ยังได้ร่วมมือกับ International Data Corporation (IDC) เพื่อออกดัชนีวัดความพร้อมของ Open Banking (Open Banking Readiness Index) มาเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2561 เพื่อดูว่าแต่ละประเทศในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกนี้มีการพัฒนาที่พร้อมสำหรับ Open Banking มากแค่ไหนแล้ว ซึ่งตามรายงานของดัชนีนี้ สิงคโปร์เป็นที่ที่พร้อมในเรื่องของ Open Banking มากที่สุดในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (ด้วยคะแนน 8.1 จากคะแนนเต็ม 10 คะแนน) ตามมาด้วยออสเตรเลียเป็นอันดับที่ 2 (คะแนน 7.1) ฮ่องกงเป็นอันดับที่ 3 (คะแนน 6.6) จีนอยู่ในอันดับที่ 5 (คะแนน 6.4) ส่วนประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 9 (คะแนน 3.1) [su_spacer size=”20″]

สำหรับในฮ่องกง

               ในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก ฮ่องกงเป็นแห่งที่ 3 ที่ออกข้อกำหนดเกี่ยวกับ Open Banking ซึ่งก็ตามหลังสิงคโปร์ที่ออกข้อกำหนดมาตั้งแต่ปี 2558 และออสเตรเลียที่ออกข้อกำหนดมาในเดือนพฤษภาคม 2561 โดยฮ่องกงได้มีนโยบายที่จะพัฒนา Open Banking มาตั้งแต่เดือนกันยายน 2560 ภายใต้นโยบายเชิงรุก 7 ประการที่จะนำฮ่องกงสู่ยุคใหม่แห่งการธนาคารอัจฉริยะ (New Era of Smart Banking) ซึ่งหลังจากที่ออกนโยบายมาแล้ว ธนาคารกลางของฮ่องกง (HKMA) ก็ได้จัดทำแผนงาน Open API ฉบับร่างขึ้นและประชุมหารือภายในอุตสาหกรรมช่วงไตรมาสแรกของปี 2561 จนได้ข้อสรุปและออกข้อกำหนดต่างๆ มาภายใต้ “แผนงาน Open API สำหรับภาคการธนาคารในฮ่องกง (Open API Framework for the Hong Kong Banking Sector)” เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2561 ซึ่งสามารถเข้าไปอ่านแผนงานฉบับเต็มได้ที่ http://www.hkma.gov.hk/media/eng/doc/key-information/press-release/2018/20180718e5a2.pdf

แผนงานดังกล่าวประกอบไปด้วย แนวทางปฏิบัติ 4 ขั้นตอนที่กำหนดระยะเวลาให้ธนาคารค่อยๆ ดำเนินการเปิดใช้ Open API  ในด้านต่างๆ ดังนี้ [su_spacer size=”20″]

               นอกจากนี้ แผนงานดังกล่าวยังมีคำแนะนำต่างๆ ในการใช้มาตรฐานสากลทางด้านเทคนิคเพื่อให้ภาคธนาคารสามารถปรับใช้ Open API ได้เร็วขึ้นและมีความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ HKMA จะคอยติดตามผลการดำเนินการและคอยให้ความช่วยเหลือสนับสนุนอย่างใกล้ชิดเพื่อให้การพัฒนา Open API เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งการที่ HKMA ประกาศแผนงาน Open API นี้ออกมาก็แสดงให้เห็นว่ารัฐบาลฮ่องกงตระหนักถึงความสำคัญของ Open API และมุ่งมั่นที่จะพัฒนาภาคการธนาคารของฮ่องกงให้เข้าสู่การเป็น Open Banking อย่างเต็มรูปแบบ [su_spacer size=”20″]

               หลังจากที่ออกแผนงาน Open API นี้มาแล้ว HKMA ก็ได้ทำ API ของตนเองขึ้นเพื่อเป็นตัวอย่างให้กับธนาคารอื่นๆ โดย API ของ HKMA ก็จะเปิดแชร์ข้อมูลต่างๆ ของธนาคารกลาง เช่น สถิติอัตราแลกเปลี่ยนเงิน ข้อมูลเกี่ยวกับดอกเบี้ยและกองทุนรวม เป็นต้น ซึ่งธนาคารต่างๆ ในฮ่องกงก็ได้เร่งพัฒนา API ของตนให้ดำเนินการไปตามระยะเวลาที่กำหนดในแผนงาน โดยเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2562 ก็เป็นช่วงครบกำหนด 6 เดือนที่ภาคธนาคารควรจะต้องดำเนินการตามขั้นตอนที่ 1 จึงมีธนาคารหลายๆ แห่งในฮ่องกงเริ่มทยอยเปิด API ที่แชร์ข้อมูลผลิตภัณฑ์และบริการต่างๆ ของตนไม่ว่าจะเป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์อย่างบัญชีออมทรัพย์และบัญชีกระแสรายวัน สินเชื่อที่อยู่อาศัย อัตราแลกเปลี่ยนเงิน และข้อมูลเกี่ยวกับสาขาต่างๆ ของธนาคาร [su_spacer size=”20″]

               ล่าสุด JETCO (Joint Electronic Teller Services Limited) ซึ่งเป็นกลุ่มสมาคมธนาคารในฮ่องกงและมาเก๊า ได้สร้างแพลตฟอร์มที่จะรวบรวม API ของธนาคารและองค์กรต่างๆ (TPP) มาไว้ในพื้นที่เดียวกัน โดยเรียกว่า JETCO APIX platform ซึ่งถือเป็นแพลตฟอร์มแลกเปลี่ยน API แพลตฟอร์มแรกในฮ่องกง แพลตฟอร์มนี้จะช่วยให้ธนาคารและ TPP สามารถเชื่อมต่อกันได้ง่ายขึ้นภายใต้แพลตฟอร์มเดียว ทำให้สามารถร่วมงานกันและช่วยกันสร้างผลิตภัณฑ์และบริการใหม่ๆ ออกมาภายในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและได้มาตรฐาน อีกทั้งยังช่วยลดความล่าช้าและความวุ่นวายในการสร้างความสัมพันธ์ทางธุรกิจระหว่างธนาคารและองค์กรต่างๆ ได้เป็นอย่างมาก นอกจากนี้แพลตฟอร์มดังกล่าวยังมีระบบทดสอบ (sandbox) ที่องค์กรต่างๆ สามารถใช้ทดสอบผลิตภัณฑ์และบริการของตนได้ ช่วยให้ร่นระยะเวลาในการเข้าสู่ตลาดและลดต้นทุนการสร้างได้อีกด้วย ในขณะนี้มีธนาคารในฮ่องกงที่เข้าร่วม JETCO APIX platform แล้ว 13 แห่ง ได้แก่ (1) The Bank of East Asia (2) Bank of Communications (Hong Kong) (3) Citibank (4) China Construction Bank (5) Chong Hing Bank (6) China CITIC Bank International (7) CMB Wing Lung Bank (8) Dah Sing Bank (9) Fubon Bank (Hong Kong) (10) ICBC (Asia) (11) OCBC Wing Hang Bank (12) Public Bank (Hong Kong) และ (13) Shanghai Commercial Bank และมี API ของธนาคารเหล่านี้อยู่ในแพลตฟอร์มแล้วมากกว่า 200 API นอกจากนี้ผู้ให้บริการ e-service ที่ได้รับความนิยมในฮ่องกงอย่าง OpenRice, Price.com.hk และ MoneyHero.com.hk ก็ได้เข้าร่วมในแพลตฟอร์มนี้ด้วย [su_spacer size=”20″]

               ในขณะเดียวกัน ผลสำรวจของบริษัท Accenture ซึ่งให้คำปรึกษาด้านการจัดการธุรกิจ บ่งชี้ว่า มากกว่าครึ่งหนึ่งของลูกค้าธนาคารในฮ่องกง (ร้อยละ 51) ยินยอมที่จะแชร์ข้อมูลทางด้านการเงินของตนให้กับผู้ให้บริการที่เป็นบุคคลที่สาม (TPP) ที่ไม่ใช่ธนาคารเพื่อที่จะได้รับบริการทางด้านการเงินที่ตรงกับความต้องการของตนมากขึ้น ได้ผลตอบแทนจากเงินออมและเงินฝากสูงขึ้น และได้อัตราสินเชื่อที่อยู่อาศัยที่ดีขึ้น ส่วนร้อยละ 31 ของลูกค้าธนาคารไม่ยินยอมที่จะแชร์ข้อมูลของตนให้กับ TPP ซึ่งเมื่อถามถึงอุปสรรคในการยอมรับ Open Banking แล้ว ลูกค้าธนาคารในฮ่องกงมีความกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวของข้อมูลทางด้านการเงินของตน (ร้อยละ 71) ขาดความไว้วางใจที่จะให้ TPP บริหารจัดการข้อมูลของตน (ร้อยละ 43) และขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ Open Banking (ร้อยละ 42) ซึ่งผลสำรวจนี้ก็แสดงให้เห็นว่า ธนาคารในฮ่องกงยังคงได้รับความไว้วางใจเป็นอย่างมากจากลูกค้า แต่ชาวฮ่องกงเองก็ยังเปิดรับและยินยอมที่จะแชร์ข้อมูลทางด้านการเงินของตนหากรู้ว่าจะได้รับผลตอบแทนที่ดีขึ้น และถ้าหากมีการให้ความรู้แก่ลูกค้าเกี่ยวกับ Open Banking ที่จะทำให้ลูกค้าเข้าใจมากขึ้นถึงหลักการของระบบและมีมาตรการรักษาความปลอดภัยสูงพอที่จะสามารถทำให้ลูกค้าไว้วางใจเกี่ยวกับ Open Banking ได้ ก็อาจจะทำให้ชาวฮ่องกงอ้าแขนเปิดรับ Open Banking ได้มากขึ้น [su_spacer size=”20″]

ประเทศไทย

               ประเทศไทยจัดว่าเป็นผู้ที่ตามติดประเทศอื่น ๆ มาอย่างรวดเร็วในเรื่องของการพัฒนา Open Banking ถึงแม้ว่าปัจจุบัน Open Banking จะยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักกันในวงกว้างในประเทศไทย แต่ธนาคารและองค์กรหลายๆ แห่งก็ได้เริ่มทำ API ขึ้นมาและจับคู่เป็นหุ้นส่วนกันเองเพื่อแชร์ข้อมูลผ่าน API บ้างแล้ว ธนาคารกรุงเทพเป็นธนาคารแห่งแรกในประเทศไทยที่จัดทำช่องทางการแชร์ API ของตนให้กับองค์กรอื่นๆ ตั้งแต่เมื่อเดือนมกราคม 2560 โดยในช่องทางนี้ถึงแม้จะมีเพียงแค่ 4 API แต่ก็เป็นการปูทางให้ธนาคารอื่นๆ ในประเทศพัฒนาแพลตฟอร์มในรูปแบบเดียวกันออกมาเพื่อกระตุ้นนวัตกรรม ธนาคารแห่งประเทศไทย (BOT) เองก็ได้มีการทำ BOT API ออกมาอยู่เรื่อยๆ เพื่อช่วยให้ธนาคารและองค์กรอื่นๆ สามารถเข้าถึงข้อมูลของ BOT ได้ง่ายขึ้น ในขณะเดียวกันธนาคารอื่นๆ ก็กำลังลงทุนเพื่อพัฒนาศักยภาพของ API ภายในธนาคารของตน อย่างไรก็ตามประเทศไทยยังไม่มีข้อกำหนดหรือระเบียบแผนงานที่เป็นมาตรฐานในการใช้ Open Banking แต่ก็มีแผนว่าจะออกข้อกำหนดนี้มาในช่วงต้นปี 2563 ซึ่งหากมีการออกข้อกำหนดมาก็จะช่วยให้การเปิดใช้ API มีความเป็นมาตรฐานและมีความปลอดภัยมากขึ้น อีกทั้งยังจะช่วยให้ธนาคารและองค์กรต่างๆ สามารถร่วมมือกันพัฒนานวัตกรรมได้ง่ายขึ้นและเป็นไปอย่างมีระบบมากขึ้นเพื่อนำไปสู่การเป็น Open Banking ที่มีประสิทธิภาพในอนาคต [su_spacer size=”20″]

               กระแสของ Open Banking กำลังนำเรามาถึงยุคที่การธนาคารจะไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยธนาคารเป็นหลักอีกต่อไป แต่จะมีผู้เล่นในตลาดเพิ่มเข้ามาอีกมากมาย บริษัทและธุรกิจต่างๆ ที่เป็นผู้ใช้บริการก็จะได้รับบริการทางด้านการเงินที่มีประสิทธิภาพ สะดวก และรวดเร็วยิ่งขึ้นผ่านทางแอปพลิเคชั่นหรือบริการอื่นๆ ที่ทางบริษัทใช้ ในขณะที่บริษัท Startup หรือ FinTech หรือ บริษัทอื่นๆ ที่เป็นผู้ให้บริการก็มีโอกาสที่จะเข้ามาเป็นผู้เล่นในตลาด โดยสามารถคิดค้นและพัฒนานวัตกรรม เช่น แอปพลิเคชันใหม่ๆ ขึ้นมาแล้วเชื่อมต่อกับ API ของธนาคารต่างๆ เพื่อสร้างบริการที่หลากหลายขึ้นมาตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค ทางด้านธนาคารเองถึงแม้ว่าจะมีผู้แข่งขันเพิ่มขึ้นแต่หากมองในอีกมุมก็เป็นโอกาสที่จะเปลี่ยนให้ผู้แข่งขันเหล่านี้มาเป็นหุ้นส่วนที่จะร่วมมือกันพัฒนาบริการทางด้านการเงินให้มีศักยภาพและเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้บริการยิ่ง ๆ ขึ้นไปได้ ทั้งยังจะเป็นการเปิดช่องทางให้ธนาคารได้เข้าถึงผู้ใช้บริการใหม่ๆ อีกด้วย เรียกได้ว่า Open Banking นี้จะเป็นการเปิดโอกาสทางธุรกิจให้กับทุกภาคส่วนอย่างแท้จริง [su_spacer size=”20″]

สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองฮ่องกง