เมืองเซี่ยเหมิน เร่งสร้าง ‘Sponge City’ -

เมืองเซี่ยเหมิน เป็นเมืองชายฝั่งทะเลที่อุดมไปด้วยพื้นที่ชุ่มน้ำและทะเลสาบตามธรรมชาติ ส่งผลให้เมืองเซี่ยเหมินเผชิญกับปัญหาน้ำท่วม โดยเฉพาะในช่วงที่ต้องเผชิญกับภัยทางธรรมชาติอย่างพายุและมรสุม โดยเมื่อต้นเดือนมิถุนายน 2567 รัฐบาลเซี่ยเหมินประกาศจะเร่งดำเนินแผนการสร้างเมืองฟองน้ำ (Sponge City) 3 ชุดใหม่ เพื่อแก้ไขปัญหาน้ำท่วมและน้ำขังในเมืองทั้งในเกาะและนอกเกาะ

แนวคิด ‘เมืองฟองน้ำ’ เกิดขึ้นเมื่อปี 2556 โดยรัฐบาลจีนได้ประกาศใช้แนวทางเมืองฟองน้ำ เพื่อแก้ปัญหาน้ำขังและน้ำท่วมในเขตเมืองทั่วประเทศ และพัฒนารูปแบบของการอยู่ร่วมกันของผู้คน น้ำ และเมืองที่ยั่งยืน ซึ่งแนวทางนี้ เป็น ‘หนึ่งในภาคปฏิบัติและการลงทุนที่จีนลงมือเปลี่ยนเมืองอย่างจริงจัง’

โดยเน้นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานหลัก ได้แก่ (1) การยกระดับระบบระบายน้ำในเมือง (2) การสร้างพื้นที่ชุ่มน้ำเพื่อรองรับน้ำและป้องกันน้ำท่วม (3) การสร้างสวนพิรุณหรือสวนซับน้ำฝน รางตื้นซับน้ำ พื้นที่กักเก็บน้ำฝน และ (4) การปลูกหญ้าแฝก พืช และต้นไม้ ซึ่งโครงสร้างพื้นฐานดังกล่าว ไม่เพียงจะช่วยแก้ปัญหาน้ำท่วมและน้ำขัง แต่ยังสามารถนำน้ำฝนกลับมาใช้ใหม่ เพื่อบรรเทาผลกระทบจากภัยแล้งได้อีกด้วย

นอกจากนี้ ยังมีการปรับปรุงทางเท้าด้วยยางมะตอย หรือ แอสฟัลต์ (Asphalt) ที่น้ำซึมผ่านได้แทนการ ปูคอนกรีตเพื่อเร่งระบายน้ำฝนที่ตกค้าง โดยมีเป้าหมายดูดซับปริมาณน้ำฝนทั้งปีให้สูงกว่าร้อยละ 70 โดยปัจจุบัน โครงการเมืองฟองน้ำในเมืองเซี่ยเหมิน ถือว่าประสบความสำเร็จในการแก้ปัญหาน้ำท่วมขัง อย่างเช่น ‘Xiangan Guluo Park’ ที่ได้ชื่อว่า ‘ฟองน้ำสีเขียวแห่งเมืองเซี่ยเหมิน’ ได้รับรางวัล ‘เมืองต้นแบบเมืองฟองน้ำของจีน’ และรางวัล ‘National Quality Engineering Award’ รวมถึงได้รับการจดทะเบียนเป็นอุทยานพื้นที่ชุ่มน้ำในเขตเมืองแห่งชาติจีน ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงแนวทางการบริหารจัดการของรัฐบาลจีนที่หันมาให้ความสำคัญกับการสร้างเมืองให้น่าอยู่อาศัยมากขึ้น

สำหรับประเทศไทย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องอาจพิจารณาศึกษาการดำเนินงานในเชิงลึก เพื่อนำแนวทางเมืองฟองน้ำและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานข้างต้นมาประยุกต์ใช้แก้ไขปัญหาน้ำท่วมและน้ำขังที่เหมาะสมกับบริบทของประเทศไทยต่อไป