จีนมีประวัติศาสตร์ของเครื่องปั้นดินเผาอันยาวนานกว่า 10,000 ปี ในแต่ละพื้นที่จะมีการหลอมเครื่องปั้นดินเผาหรือเครื่องสังคโลกที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ โดยหนึ่งในเครื่องสังคโลกที่มีชื่อเสียงและได้รับความนิยมมากที่สุดคือ การแกะสลักบนเซรามิกสีขาวอย่างปราณีตและโปร่งแสงของอำเภอเต๋อฮั่ว มณฑลฝูเจี้ยน และเครื่องสังคโลกเคลือบสีครามจากเมืองจิ่งเต๋อเจิ้น มณฑลเจียงซี
ปัจจุบันจีนเป็นผู้ผลิตเซรามิกรายใหญ่สูงเป็นอันดับแรกของโลก โดยปริมาณการส่งออกเซรามิกของจีนอยู่เป็นอันดับแรกของโลก ล่าสุดในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2566 จีนส่งออก ผลิตภัณฑ์เซรามิกกว่า 1.93 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปริมาณกว่า 13.9 ล้านตัน และประเทศที่จีนส่งออกเซรามิกเป็น หลัก ได้แก่ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย แคนาดา ฟิลิปปินส์อินโดนีเซีย ไทย มาเลเซีย กัมพูชา เวียดนาม เมียนมา เปรู สิงคโปร์แคเมอรูน และชิลี
อำเภอเต๋อฮั่ว (มณฑลฝูเจี้ยน) และเมืองจิ่งเต๋อเจิ้น (มณฑลเจียงซี) เป็นส่วนหนึ่งของแหล่งการผลิตเซรามิกหลักของจีน โดยเมืองจิ่งเต๋อเจิ้นยังเป็นฐานการผลิตศิลปะเซรามิก ส่วนอำเภอเต๋อฮั่วเป็นฐานการผลิตเซรามิกที่ใช้ในชีวิตประจำวันและฐานการผลิตสุขภัณฑ์เซรามิก ปัจจุบัน อุตสาหกรรมเซรามิกของจีนขยายตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากจีนเป็นประเทศที่มีโครงสร้าง พื้นฐานที่แข็งแกร่ง มีแหล่งวัตถุดิบสำคัญสำหรับการผลิตเซรามิกอยู่อย่างมหาศาล มีเทคโนโลยีที่ล้ำสมัย และได้รับการ สนับสนุนจากรัฐบาลจีน มีโครงการมูลค่ากว่า 3 พันล้านหยวน เพื่อสร้าง เขตอุตสาหกรรมภายในเขตเมืองที่ยังไม่พัฒนาทางภาคตะวันตกของจีน ซึ่งเป็นปัจจัยทำให้อัตราการเติบโตของตลาดเซรามิกและพอร์ซเลนในจีนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องถึงมากกว่า 15% ต่อปี
ศักยภาพอุตสาหกรรมเซรามิกของอำเภอเต๋อฮั่ว
อำเภอเต๋อฮั่ว เมืองเฉวียนโจว เป็น 1 ใน 3 เมืองโบราณที่เป็นแหล่งกำเนิดของวัฒนธรรมเซรามิกของจีน เซรามิกของอำเภอเต๋อฮั่วมีเอกลักษณ์ที่สำคัญคือ การแกะสลักบนเซรามิกสีขาวอย่างปราณีต งดงาม และโปร่งแสง ทำให้เครื่องเซรามิกของเต๋อฮั่วกลายเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญของจีนตั้งแต่ สมัยราชวงศ์ซ่ง (ค.ศ. 960 – 1279) จนได้รับการขนานนามว่า“เมืองแห่งเซรามิกของโลก”โดยสภาหัตถศิลป์โลก (World Crafts Council) ตั้งแต่ปี 2558
ปัจจุบัน รัฐบาลอำเภอเต๋อฮั่วได้จัดตั้งฐานความร่วมมือด้านเซรามิกแบบครบวงจร ซึ่งรวมถึงเขตทดสอบ คุณภาพ การฝึกอบรมช่างฝีมือผู้เชี่ยวชาญด้านเซรามิก การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์เซรามิก สำหรับการใช้งานต่าง ๆ โดยได้นำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในการรังสรรค์งานปั้นที่มีความละเอียดและพลิ้วไหวที่เป็นเอกลักษณ์ ของอำเภอเต๋อฮั่ว ทำให้ผลิตภัณฑ์เซรามิกสีขาวของอำเภอเต๋อฮั่วได้รับความนิยมจากทั้งในและต่างประเทศ โดยเซรามิก สีขาวล้วนที่ผลิตที่อำเภอเต๋อฮั่วได้รับการเรียกขานจากชาฝรั่งเศสว่า “Blanc de Chine” หรือสีขาวจากจีน
ภาพรวมนโยบายของอำเภอเต๋อฮั่ว
อำเภอเต๋อฮั่วมีห่วงโซ่การผลิตอุตสาหกรรมเซรามิก ที่มีความสมบูรณ์และมีวิสาหกิจในสาขาเซรามิกกว่า 4,000 แห่ง โดยเฉพาะบริษัทเซรามิกรายใหญ่ อาทิ Dehua Tongxin Ceramic และ Fujian Quanzhou Shunmei Group โดยในปี 2565 อุตสาหกรรมเซรามิกของอำเภอเต๋อฮั่วมีมูลค่าการผลิตกว่า 5.02 หมื่นล้านหยวน มูลค่าการส่งออกกว่า 3.01 หมื่นล้านหยวน หรือ 60% ของการผลิตเซรามิกทั้งอำเภอ
รัฐบาลเต๋อฮั่วให้ความสำคัญกับการพัฒนาอุตสาหกรรมเซรามิกอย่างต่อเนื่อง โดยมีการออกแผนปฏิบัติการ พัฒนาอุตสาหกรรมเซรามิกคุณภาพสูงระยะ 5 ปี (ปี 2566 – 2570) ภายใต้ยุทธศาสตร์ Blanc de Chine เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมเซรามิกให้มีมูลค่าการผลิตสูงกว่า 1 แสนล้านหยวน ภายในปี 2570 โดยมีมาตรการสำคัญ ได้แก่
(1) การพัฒนาเทคโนโลยีขั้นสูง การพัฒนานวัตกรรมการผลิตเซรามิกด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลแบบครบวงจรเพื่อยกระดับการผลิตสู่อุตสาหกรรมเซรามิกสมัยใหม่ รวมทั้งส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีเซรามิกและห่วงโซ่อุตสาหกรรม ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม พร้อมกับการสร้างยี่ห้อเซรามิกที่มีเอกลักษณ์เพื่อยกระดับความสามารถในการแข่งขันในตลาด
(2) การประชาสัมพันธ์การสนับสนุนการจัดงานนิทรรศการแสดงผลิตภัณฑ์เซรามิก การส่งเสริมการแข่งขันด้านการออกแบบและเทคนิคการปั้นเซรามิก รวมถึงการพัฒนาวัฒนธรรมเซรามิกและผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์ อาทิ การจัด งานจับคู่ธุรกิจและเปิดตัวผลิตภัณฑ์เซรามิกใหม่ ๆ เพิ่มมูลค่าให้กับแบรนด์เซรามิกของอำเภอเต๋อฮั่ว
(3) อีคอมเมิร์ซข้ามพรมแดน การส่งเสริมการส่งออกเซรามิกผ่านอีคอมเมิร์ซข้ามพรมแดน โดยใช้ประโยชน์ จากความตกลง RCEP ในการส่งออกเซรามิกเต๋อฮั่วไปยังประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะอาเซียน
(4) การสร้างบุคลากรด้านเซรามิก โดยจัดตั้งสถาบันวิจัยเซรามิกกว่า 300 แห่ง เพื่อฝึกฝนและพัฒนาบุคลากรที่เชี่ยวชาญด้านเซรามิกผ่านหลักสูตรของวิทยาลัยอาชีวศึกษาชั้นนำ และสร้างแพลตฟอร์มบริการด้านการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์เซรามิก รวมถึงสร้างเครือข่ายระหว่างช่างฝีมือกับบริษัทต่าง ๆ
นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาเทคโนโลยีการพิมพ์สามมิติ (3D Printing) สำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิก ซึ่งช่วยลดขั้นตอน ต้นทุน ระยะเวลา และวัสดุสิ้นเปลือง อาทิ เทคโนโลยีใหม่อย่าง 3D Clay Printing หรือ 3D Potter เครื่องพิมพ์ดินเหนียว 3 มิติ สำหรับทำเซรามิกโดยเฉพาะ ซึ่งสามารถพิมพ์ดินเหนียวขึ้นเป็นรูปทรงได้ตามต้องการ
ทั้งนี้ ในบทความตอนที่ 2 จะเป็นการแนะนำศักยภาพอุตสาหกรรมเซรามิของเมืองจิ่งเต๋อเจิ้น มณฑลเจียงซี ซึ่งเป็นอีกหนึ่งเมืองแห่งเซรามิกที่แข็งแกร่ง อันดับต้น ๆ ของจีน และลู่ทางที่ผู้ประกอบการไทยจะสามารถใช้ประโยชน์จากความโดดเด่นของทั้งสองเมืองเซรามิกนี้ ได้อย่างไรบ้าง
ข้อมูล: สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองเซี่ยเหมิน
