เปิดภาพรวมเศรษฐกิจอาร์เจนตินาปี 2561 และมองอนาคตปี 2562

               ในปี 2561 สถานการณ์เศรษฐกิจโดยรวมของอาร์เจนตินาได้ปรับตัวในทิศทางที่แย่ลงจากปีที่ผ่านมา โดยได้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันในช่วงกลางปี ซึ่งรวมถึงการที่ค่าสกุลเงินเปโซอาร์เจนตินาต่อดอลลาร์สหรัฐได้ลดลงร้อยละ 50 จากช่วงต้นปี นอกจากนี้ยังมีปัญหาการปรับตัวสูงขึ้นของอัตราเงินเฟ้อ ระดับหนี้สกุลเงินดอลลาร์สหรัฐที่อยู่ในระดับที่สูงมาก การขาดดุลงบประมาณภาครัฐ การเพิ่มขึ้นของอัตราว่างงาน ภัยแล้งที่ส่งผลกระทบอย่างหนักต่อรายได้จากการส่งออกถั่วเหลืองและข้าวโพด ซึ่งปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้ ได้ส่งผลให้เศรษฐกิจในภาพรวมเข้าสู่สภาวะถดถอย ทำให้รัฐบาลจำเป็นต้องกู้เงินจาก IMF รวม 56,300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ทั้งนี้ สถิติทางเศรษฐกิจที่สำคัญในปี 2561 ประกอบด้วย (1) อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ หดตัวร้อยละ 2 (ปี 2560 เติบโตร้อยละ 2.7) (2) ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) 456,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2560 637,100 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) (3) อัตราเงินเฟ้อ (เฉลี่ยต่อปี) ร้อยละ 34.3 (ปี 2560 อยู่ที่ร้อยละ 26.2) (4) อัตราแลกเปลี่ยน (เฉลี่ยต่อปี) 28.18 เปโซต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ (อัตราเฉลี่ยสิ้นปี 2561 อยู่ที่ 38.80 เปโซต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ) และ (5) อัตราการว่างงาน (เฉลี่ยต่อปี) ร้อยละ 9.4 [su_spacer size=”20″]

               ทั้งนี้ ปัจจัยต่าง ๆ ที่ก่อให้เกิดวิกฤตเศรษฐกิจและสร้างอุปสรรคต่อการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจของอาร์เจนตินา มีทั้งปัจจัยภายในและภายนอก ประกอบด้วย [su_spacer size=”20″]

               ปัจจัยภายใน ได้แก่ (1) ปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดและบัญชีภาคบริการจำนวนมหาศาล เนื่องจากนโยบายประชานิยมและการอุดหนุนสาธารณูปโภคและนโยบายปิดประเทศที่รัฐบาลของประธานาธิบดี Macri รับช่วงปัญหามาจากรัฐบาลเดิมของนาง CFK (2) ปัญหาการทุจริตที่เรื้อรังของอาร์เจนตินาและโดยเฉพาะคดี Notebook Scandal ที่ได้ปะทุขึ้นในเดือนสิงหาคม 2561 ทำให้นักลงทุนขาดความมั่นใจและขายเงินเปโซเป็นจำนวนมาก จนส่งผลให้ค่าเงินเปโซลดลงอย่างมีนัยยะ และ (3) ปัญหาภัยแล้งที่หนักที่สุดในรอบ 50 ปี ส่งผลกระทบให้ผลผลิตถั่วเหลืองและข้าวโพดลดลงร้อยละ 27 ทั้งนี้ ถั่วเหลืองเป็นรายได้หลักสำคัญของการส่งออกของอาร์เจนตินา ซึ่งภัยแล้งในปี 2561 ทำให้ผลิตผลถั่วเหลือลดหายไป 36 ล้านตัน (ผลิตผลระหว่างปี 2556-2560 เฉลี่ยปีละ 55.6 ล้านตัน) ส่งผลให้อาร์เจนตินาสูญเสียรายได้ถึง 5,900 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ร้อยละ 1 ของ GDP) ทั้งนี้ ภัยแล้งเป็นปัจจัยเดียวที่ไม่ได้เกิดจากปัญหาของปัจจัยพื้นฐานทางเศรษฐกิจ [su_spacer size=”20″]

               ปัจจัยภายนอก ได้แก่ นโยบายสงครามการค้าของสหรัฐโดยรวม รวมทั้งสงครามการค้าระหว่างสหรัฐกับจีน มาตรการทางการเงินของสหรัฐ นโยบายกีดกันการค้าที่เพิ่มขึ้นทั่วโลก และสถานการณ์การเมืองและเศรษฐกิจของบราซิลคาดว่าจะส่งผลกระทบต่อสภาวะเศรษฐกิจอาร์เจนตินาและทำให้แผนการที่รัฐบาลได้วางไว้เพื่อการฟื้นฟูสภาวะเศรษฐกิจหยุดชะงักลงได้ ซึ่งปัจจัยภายนอกต่าง ๆ อาทิ การขึ้นอัตราดอกเบี้ยในสหรัฐและการเกิด วิกฤตเศรษฐกิจในประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่นั้นจะสร้างความวิตกให้นักลงทุนและทำให้เกิดการนำเงินทุนออกไปจากอาร์เจนตินาได้ ซึ่งจะส่งผลให้ค่าเงินเปโซของอาร์เจนตินาอ่อนตัวลงอีก [su_spacer size=”20″]

               (1) การเติบโตทางเศรษฐกิจ (economic activity) คาดการณ์ว่าภาวะเศรษฐกิจถดถอยจะเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดปี 2562 โดย IMF ได้ประมาณการว่าเศรษฐกิจจะหดตัวร้อยละ 1.6 ส่วน OECD ได้ประมาณการว่าเศรษฐกิจอาร์เจนตินาจะหดตัวร้อยละ 2 ซึ่งหากเกิดภัยธรรมชาติซึ่งส่งผลต่อการผลิตพืชผลทางการเกษตรของอาร์เจนตินาขึ้นอีก รวมทั้งปัจจัยภายนอก เช่น ความผันผวนในประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่ การขึ้นอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลางสหรัฐก็จะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจอาร์เจนตินาอีกด้วย [su_spacer size=”20″]

               (2) การค้ากับต่างประเทศ ได้มีการวิเคราะห์ว่าการค้าระหว่างประเทศของอาร์เจนตินาน่าจะปรับตัวดีขึ้นในปี 2562 เนื่องจากการผลิตพืชผลทางการเกษตรโดยรวมน่าจะปรับตัวดีขึ้น โดยคาดการณ์ว่าการผลิตถั่วเหลือง ข้าวสาลี และข้าวโพดที่ดีขึ้นนั้นจะส่งผลทำให้อาร์เจนตินาได้ดุลการค้าประมาณ 1,860 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยถั่วเหลืองน่าจะเป็นปัจจัยสำคัญส่วนหนึ่งในการช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจในปี 2562 แต่อาจจะยังไม่เพียงพอเพื่อ ผลักดันการขยายตัวของการค้าในภาพรวม แม้ว่ารัฐบาลจะหวังว่าเงินเปโซที่อ่อนค่าจะส่งผลให้การส่งออกด้านพืชผลเกษตรของอาร์เจนตินาเพิ่มขึ้นอย่างมาก [su_spacer size=”20″]

               (3) อัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินเปโซอาร์เจนตินาต่อดอลลาร์สหรัฐ อัตราแลกเปลี่ยนเมื่อปลายเดือนธันวาคม 2561 ได้ปรับตัวมีเสถียรภาพขึ้นโดยอยู่ที่ประมาณ 36-38 เปโซต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ แต่มีการคาดการณ์ว่า ในปี 2562 เงินดอลลาร์สหรัฐอาจจะปรับตัวแข็งขึ้นและการขึ้นอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลางสหรัฐคาดว่าจะส่งผลกระทบต่อค่าเงินเปโซอาร์เจนตินาให้อ่อนค่าลงไปอีก โดยในปี 2562 ธนาคารกลางอาร์เจนตินาคาดการณ์ว่าอัตราแลกเปลี่ยนของเงินเปโซจะลดไปถึง 48.5 เปโซต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐภายในสิ้นปี 2562 [su_spacer size=”20″]

               (4) อัตราเงินเฟ้อ มีการคาดการณ์ว่าอัตราเงินเฟ้อในปี 2562 จะอยู่ที่ร้อยละ 27.5 ซึ่งความสามารถของรัฐบาลที่จะควบคุมอัตราเงินเฟ้อให้ปรับตัวลดลงจะเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการฟื้นตัวของเศรษฐกิจอาร์เจนตินาในปี 2562 [su_spacer size=”20″]

               (5) อัตราดอกเบี้ย ปัจจุบันอัตราดอกเบี้ยยังคงอยู่ในระดับที่สูงที่ร้อยละ 60 โดยหากอัตราเงินเฟ้อสามารถปรับลดลงได้ธนาคารกลางก็จะสามารถปรับลดอัตราดอกเบี้ยลงให้สอดคล้องกัน โดยภายในสิ้นปี 2562 อัตราดอกเบี้ยอาจจะลดลงเหลืออยู่ที่ร้อยละ 38 ซึ่งการลดอัตราดอกเบี้ยจะส่งผลให้ธุรกิจขนาดเล็กสามารถมีเงิน หมุนเวียนมากขึ้น ส่งเสริมการสร้างงานและเป็นการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจ [su_spacer size=”20″]

               (6) ความพยายามของอาร์เจนตินาในการเข้าเป็นสมาชิก OECD ได้ส่งสัญญาณที่สำคัญให้กับนักลงทุนต่างชาติ ซึ่งอาร์เจนตินาเป็นประเทศผู้สมัครประเทศเดียวจาก 6 ประเทศที่ได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่จากสหรัฐ [su_spacer size=”20″]

               (7) ปัจจัยที่สำคัญที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด ได้แก่ (1) ผลการเลือกตั้งทั่วไปในเดือนตุลาคม 2562 จะมีผลต่อการที่อาร์เจนตินาจะสามารถได้รับเงินกู้จาก IMF ต่อตลอดจนสิ้นปี 2563 ตามความตกลงที่ได้ทำไว้หรือไม่ โดยคำนึงว่านักลงทุนทั้งภายในและต่างประเทศมีความหวั่นเกรงกับการกลับคืนสู่อำนาจของนาง CFK ซึ่งคาดว่าจะใช้มาตรการที่อาจไม่เป็นไปตามแนวทางของ IMF หรืออาจเกิดเหตุการณ์ที่อาร์เจนตินาขอถอนตัวจากความตกลงที่ได้ทำไว้ ซึ่งหากเป็นเช่นนั้นอาร์เจนตินาจะไม่สามารถชำระหนี้ระหว่างประเทศคืนได้และจะส่งผลให้เกิดวิบัติภัยทางเศรษฐกิจในอาร์เจนตินาได้ (2) คดีทุจริต “Notebook Scandal” จะมีผลกระทบต่อการเลือกตั้งและเศรษฐกิจของอาร์เจนตินา ซึ่งในขณะนี้อยู่ระหว่างการดำเนินคดีกับอดีตประธานาธิบดี CFK ในศาล รวมทั้งมีสมาชิกครอบครัวของประธานาธิบดี Macri อยู่ระหว่างการถูกสอบสวนด้วย และถึงแม้ว่าประธานาธิบดี Macri เองไม่ได้มีส่วนพัวพันในคดีดังกล่าวแต่ก็อาจส่งผลลบต่อภาพลักษณ์ได้ (3) การพิจารณาร่างกฎหมายว่าด้วยการทำแท้งในรัฐสภาที่จะมีขึ้นอีกครั้งจะส่งผลให้สังคมและการเมืองอาร์เจนตินาเกิดความแตกแยกยิ่งขึ้น และอาจส่งผลให้เกิดความแตกแยกในพรรคร่วมรัฐบาล Cambiemos ซึ่งจะส่งผลต่อความมั่นคงของการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจได้ และ (4) ความสัมพันธ์ระหว่างบราซิลกับอาร์เจนตินาภายหลังการเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีใหม่ของบราซิล โดยหากประธานาธิบดี Jair Bolsonaro ของบราซิลเปลี่ยนนโยบายการค้าของประเทศเป็นการมุ่งเน้นการค้าทวิภาคีกับประเทศมหาอำนาจแทนการใช้กรอบพหุภาคีเดิม เช่น MERCOSUR ก็จะส่งผลกระทบในทางลบต่อการส่งออกของอาร์เจนตินาได้ [su_spacer size=”20″]

สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงบัวโนสไอเรส