ธนาคารกลางไนจีเรีย (Central Bank of Nigeria: CBN) เผยแพร่รายงานประจําปี 2567 เกี่ยวกับสถานการณ์การชําระเงินดิจิทัลระบุว่า ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ (E-Payment) เติบโตอย่างก้าวกระโดด โดยมีปัจจัยสําคัญ ได้แก่
(1) ปี 2567 ถือเป็นปีแห่งการเปลี่ยนผ่านครั้งสําคัญของระบบการเงินไนจีเรีย เนื่องจากมูลค่าธุรกรรม E-Payment เพิ่มสูงถึง 1,070 ล้านล้านไนรา โดยเพิ่มขึ้นร้อยละ 79.6 จากปี 2566 (600 ล้านล้านไนรา) โดยเฉพาะเดือนธันวาคม 2567 ซึ่งเป็นช่วงเทศกาล มียอดธุรกรรมสูงสุดถึง 115.1 ล้านล้านไนรา สะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงสู่สังคมไร้เงินสด (Cashless Society) อย่างรวดเร็ว
(2) ปัจจัยสําคัญที่ผลักดันการเติบโตดังกล่าวมาจากหลายปัจจัย นโยบายของรัฐบาลที่สนับสนุนการเงินดิจิทัลอย่างจริงจังและการเก็บภาษีจากธุรกรรมที่ใช้เงินสด ส่งผลให้ประชาชนหันมาใช้ช่องทางการชําระเงินดิจิทัลมากขึ้น นอกจากนี้ การขยายตัวอย่างรวดเร็วของบริษัทเทคโนโลยีการเงิน (FinTech) เช่น Flutterwave และ Paystack ที่ช่วยอํานวยความสะดวกในการชําระเงินอย่างรวดเร็วและง่ายดายมีส่วนสําคัญอย่างยิ่ง ทําให้ประชาชนไนจีเรียเข้าถึงบริการทางการเงินได้มากขึ้น
(3) แม้ว่ามูลค่าธุรกรรมจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก แต่ปริมาณธุรกรรมกลับเพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ 15.5 (11.2 พันล้านครั้ง) ซึ่งหมายความว่า มูลค่าเฉลี่ยต่อธุรกรรมเพิ่มขึ้นจาก 61,856 ไนราในปี 2566 เป็น 95,536 ไนราในปี 2567 ปัจจัยดังกล่าวอาจเกิดจากอัตราเงินเฟ้อที่สูง หรือการที่ประชาชนหันมาใช้ช่องทางดิจิทัลสําหรับธุรกรรมที่มีมูลค่าสูงขึ้น และความเสี่ยงด้านความปลอดภัยไซเบอร์นับเป็นอีกประเด็นที่น่ากังวล เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของธุรกรรมดิจิทัลอาจดึงดูดอาชญากรรมทางไซเบอร์ รัฐบาลไนจีเรียได้พัฒนาระบบรักษาความปลอดภัยให้ทันสมัยและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
(4) เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่น ๆ ไนจีเรียเป็นผู้นําด้านการเงินดิจิทัลในภูมิภาคแอฟริกา โดยมีสัดส่วนธุรกรรม E-Payment สูงถึงร้อยละ 42 ของ GDP ซึ่งสูงกว่าเคนยา (ร้อยละ 27) และแอฟริกาใต้ (ร้อยละ 15) การเติบโตอย่างรวดเร็วดังกล่าว สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพ และความพร้อมของไนจีเรียในการก้าวสู่ยุคดิจิทัลอย่างเต็มตัว แต่ในขณะเดียวกัน ก็จําเป็นต้องเตรียมรับมือกับความท้าทายต่าง ๆ เช่น ความเสี่ยงด้านความปลอดภัยและความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล เพื่อให้การเปลี่ยนผ่านสู่สังคมไร้เงินสดครอบคลุมทุกภาคส่วนในไนจีเรีย
สถิติสําคัญปี 2567
- ธุรกรรม E-Payment มีมูลค่า 1,070 ล้านล้านไนรา เพิ่มขึ้นร้อยละ 79.6 จากปี 2566 (600 ล้านล้านไนรา) เดือนธันวาคม 2567 มียอดสูงสุดที่ 115.1 ล้านล้านไนรา ซึ่งสะท้อนถึงการใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นในช่วงเทศกาลคริสต์มาสและปีใหม่
- ปริมาณธุรกรรม อยู่ที่ 11.2 พันล้านครั้ง เพิ่มขึ้นร้อยละ 15.5 จากปี 2566
- มูลค่าเฉลี่ยต่อธุรกรรม เพิ่มขึ้นจาก 61,856 ไนราในปี 2566 เป็น 95,536 ไนราในปี 2567 สะท้อนถึงผลกระทบจากเงินเฟ้อและพฤติกรรมการใช้จ่ายของผู้บริโภคไนจีเรีย
- ธุรกรรมผ่านเครื่องรูดบัตร (Point of Sale: POS) มูลค่า 19.4 ล้านล้านไนรา เพิ่มขึ้นร้อยละ 81 จากปี 2566 โดยในเดือนพฤศจิกายน 2567 มีมูลค่าสูงสุดที่ 4.38 ล้านล้านไนรา เพิ่มขึ้นร้อยละ 138 จากเดือนตุลาคม 2567 มาจากปริมาณการจับจ่ายใช้สอยในช่วงเทศกาลที่เพิ่มขึ้น
ปัจจัยขับเคลื่อนการเติบโต
- นโยบายรัฐบาล นโยบาย “สังคมไร้เงินสด” เช่น การเก็บภาษีธุรกรรมเงินสดและค่าธรรมเนียมการเบิกเงินสดในอัตราสูง เป็นแรงผลักดันสําคัญให้ประชาชนหันมาใช้ E-Payment ขณะนี้ มีผู้ลงทะเบียนเพื่อรับหมายเลขประจําตัวธนาคาร (Bank Verification Number: BVN) ทั่วประเทศประมาณ 65 ล้านคน (ไนจีเรียมีประชากรประมาณ 233 ล้านคน)
- การขยายตัวของ FinTech บริษัท FinTech อาทิ Flutterwave, Paystack, Opay และ Palmpay เข้ามามีบทบาทสําคัญในการให้บริการชําระเงินที่รวดเร็วและสะดวก โดยเฉพาะการแจกเครื่อง POS ฟรีเพื่อดึงดูดผู้ใช้มากขึ้น
- ภาวะเศรษฐกิจ อัตราเงินเฟ้อสูงถึงร้อยละ 28 ในปี 2566 ทําให้ประชาชนลดการใช้เงินสดลง และการใช้จ่าย ในช่วงเทศกาลคริสต์มาสและปีใหม่ก็ส่งผลให้มูลค่าธุรกรรมเพิ่มสูงขึ้นในเดือนธันวาคม 2567
อย่างไรก็ดี แม้ไนจีเรียจะก้าวขึ้นเป็นผู้นําด้านการเงินดิจิทัลในแอฟริกา แต่ยังคงเผชิญความท้าทายและความเสี่ยงด้าน ความปลอดภัยไซเบอร์ (Cyberattack) ที่เพิ่มสูงขึ้น รวมทั้งเกิดความเหลื่อมล้ําทางดิจิทัล โดยประชาชนในชนบทประมาณร้อยละ 39 ยังขาดการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตและบริการธนาคาร นอกจากนี้ ระบบชําระเงินอาจไม่สามารถรองรับปริมาณธุรกรรมจํานวนมากได้เพียงพอ ทั้งนี้ รัฐบาลไนจีเรียกําลังวางแผนที่จะเพิ่มการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลและระบบการรักษาความปลอดภัย เพื่อให้การเปลี่ยนผ่านสู่สังคมไร้เงินสดเป็นไปอย่างราบรื่นและครอบคลุมทุกภาคส่วน
ข้อมูล: สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงอาบูจา
เรียบเรียงโดย: ศูนย์ธุรกิจสัมพันธ์
